Homepage
Login
Profile
BookClubs
dmBox
Read Ebook: Alamat ng Ilang-Ilang by Sevilla Jose N
Font size:
Background color:
Text color:
Add to tbrJar First Page Next Page
Ebook has 147 lines and 8647 words, and 3 pages
N~G
KATHA NI
Unang pagkalimbag MAYNILA, S.P.--1908
LIMBAGAN NI E.C. ESTRELLA, BUSTILLOS BLG 9, TELEFONO 1199
Ilang-Ilang
Nia?'y buw?n n~g Diciembre at ang malam?g na simoy ay um?anyaya sa tan?ng na sumangap n~g maligayang sandal?ng ini?alay n~g kaparan~gan, at bag? man dito sa ati'y di kaugalian ang magaksay? n~g panah?n sa paglilib?ng, ay ilan kong m~ga kaibigan ang nakipagyari sa akin na kami'y maglakb?y sa kagubatan n~g Mindoro, upang doo'y magparaan n~g maligayang panah?n sa pan~ga~ngaso.
Hindi naglipat araw at gu?nan?p namin ang pinagk?sundu?n at karakaraka'y ang aming m~ga ?so'y naka-am?y n~g lung? marahil n~g usa kaya't unah?n kam?ng sumun?d sa tun~go n~g kanil?ng m~ga tahulan. Sa pagtugayg?y na iya?'y n?tiwal?g ak? sa aking m~ga kasama at sumandal?ng humimp?l sa lilim n~g is?ng mayabong na kahoy na di ko alumana kung an? ang kanyang pan~gal?n, bag? mang labis ak?ng n?papatak? na sa gayong ilang ay masamyo ko ang di maisays?y na ban~go na lubh?ng laganap sa kagubatan na pinaiibayuhan ang ban~go n~g sa tan?ng sampaga.
Nakara?n ang is?ng malak?ng bahagui n~g araw at ang pagkain?p ay sumagui sa akin, sa di pagk?rin~g?g n~g anom?ng hudy?t na am?ng pinagkasunduan, at di ko naman malaman kung sa?n sila napatun~go, Kung sukatin ko naman n~g malas ang napakalawak na gubat na nam?magitan sa akin at sa kabayanan, ay lubha ak?ng nalulul? sa di matap?s-tapos na m~ga dawag, na sumasatitig. Ang panglulum? ay naghari sa aking damdaming di san?y sa gay?ng m~ga ilang at nawal?n ako n~g kayang lumayo p?'t tuntunin ang landas, sa pan~gan~ganib na sa pagsas?palaran k?'y mak?salubong n~g mababan~gis na Tamaraw.
Ano pa't ang pan~gan~gamb?'y lumaganap sa aking kalagayan at sa kadahilanang it?'y inihanda ko ang tagl?y na baril, upang ipagsangalang kung it?'y k?kailan~ganin, subli't lalong lumal? ang aking pan~gin~gilabot, nang mausis? kong wal? ang m~ga punglong taglay at nahulog sa aming pagtatakbuhan, n~g di ko man lama~g n?alumana. Gumiyaguis na n~ga sa akin ang lubh?ng malaking pan~gan~gamb? at n~g tumam? ang aking m~ga titig sa nan~gun~guliml?m na panan~glaw sa Sandaidig, ay napagsiya kong nan~gun~gubli nang nagmamadali sa likod n~g is?ng matarik na bundok sa kalunuran.
Ang pag-aalinlan~gan ay namalagui pang sumandali sa pagay?ng anyo na nakapan~gin~gilabot na bant? n~g pagkalun~gi at lubh?ng binabagabag ang di ko hirating kalooban sa gayong kasindak-sindak na kalagayan, nang sa di kawas?'y nakamalas ako n~g is?ng matand?, na nagbubuhat sa kalaliman n~g is?ng masukal na yun~gib na makubli't m?mat?an ko sa kasukalan n~g gubat.
Sa pag-?antay na it? sa inaasahang tagapagtangol marahil sa kapan~ganibang kong kinalalagyang, ay sumagu? naman sa aking ala-ala ang m~ga singaw lupang lagui kong narin~gig sa matatandang alamat na ibinadh? tuwi na, n~g nan~gamatay ko nang m~ga nuno. Baga mang ang pagkatakot ay labis na nagpapasakit, ay pinapaghari korin sa s?rili ang mayamang aral n~g CATOLICISMO, na pinagsikapan n~g aking m~ga magulang na siya kong palaguing panangnan sa an? mang kapan~ganyayang haharap at ang pakatiwal? kong it?'y siyang bumubuhay n~g aking loob.
Sa aking mahabang p?nanalan~gin ay dumating din ang inaantabayanan nang hindi man lamang ako nainip at pagkalapit niya sa aking kinalalagyan, ay naulinig ko pa ang ganitong pag-aawit:
Oh hiwagang lagui sa m~ga pan~garap aliwan n~g laguim na nagpapahirap Ikaw n~ga ang siyang wagas kong pag-asa, na magkakandili sa luoy kong puso na pinakaapi at tuwi-tuwi na'y inayop n~g dusa; at siyang hantungan n~g m~ga paghamak ang nilun~goy-lun~goy n~g aba kong palad.
Ikaw din ang kusang lubos sumiphayo sa niluhog luhog n~g aba kong puso; at dina na awang mag gawad maglagda n~g hatol na imbi na siyang papat?y sa abang kumasi't walang kasalanan kahit na ano man, kundi ang sa iyo'y lubos na isuyo ang iyong nalamang hindi man kinuro.
Kung ang m~ga laguim at pagkahilahil siyang magdudulot sa iyo n~g saya iyo n~g sabihin at aking gagawin ang ano mang ibig na ipababata k?hit ikaputi n~g aking hinin~ga.
Pagkaraan n~g kanyang pagaawit ay tumanong.
--An?, anak ko ang naghat?d sa iyo dito sa ilang na po?k?
--Oh! kagalang-galang na matand?--ang aking tugon--ang maling akalang aksayahin ang panah?n sa paglilibang at ligaliguin ang nan~gatatahimik na hayop sa kanilang himpilan.
--Ikaw baga'y nag-iisa?
--Sa n~gayon po; pagka't ako'y napatiwalag sa aking m~ga kasamang hindi ko malaman kung saan nan~gapasuot.
--Lubhang malayo ang iyong kinapatun~guhan.
--An? pong pook ito?--ang usisa ko sa kausap.
--It? ang lupalop na pinamagatang Ilang-ilang--ang tugon sa akin.
--Ilang-ilang! ... An? po ang kahulugan niya?n?
--Ah! iyao'y isang buhay,--sumandaling nagkuro ang aking kausap at saka ipinatuloy--Yamang hindi ka rin makababalik sa kabayanan, samantalang hindi um?umaga, ay pakingan mong sumandali ang isasalaysay, kasabay nang anyayang magparaan kam? n~g mapan~glaw na gabi sa kanyang kublihan.
Nagkakaakbay kaming lumusong at hinawi ang nan~gan~gapal na talahiban, samantalang ang sisikd? sikd? kong puso ay nagbabalit? sa akin n~g isang bagay na mahalag?.
Sarisaring gunit? ang sumaisip, b?lintulot yaring lo?b; n~gunit hindi ko magaw? ang umurong pagkapalibhas?'y lalong ma pan~ganib ang matulog sa parang.
Pagkalipas n~g paglusong namin sa madilim na yungib na kinamataan ko sa matanda, ay sinapit ang kanyang tahanan, doo'y guinanap ang kanyang pan~gakong ibuhay at ang binanguit na alamat ng Ilang-ilang ay sinimulan na.
--Nalaman mo anak ko: Magbuhat nang ako'y gawaran n~g sump? n~g Makapangyarihan, ay hindi na ako nagkapalad na makaulinig n~g tinig tao. Laguing guimiguiyaguis sa akin ang bigat n~g kahatulang iyaon sa nagaw?ng kasalanan, sa hindi rin iba't tunay kong anak na pinag-isipan kong gahisin, n~guni't ang gayong napakahamak n? gawa'y pinagdurusahan ko n~gayon n~g isang napakahirap na parusa, gaya n~g tinitiis kong pagkawalang kamatayan, ? pamamalaguing mabuhay sa ganitong ligalig.
--Paano po ang nangyari?--ang pahanga kong tanong.
Ang pan~gan~galaga sa kanya'y ikinatiwala ko sa isang matandang babaying pipi, upang huag niyang makilala ang m~ga hiwaga sa buhay, ang lihim n~g tao, gayon din ang kanyang pinangalin~gan. Sa tuwi tuwi na'y dinadalhan ko n~g ikabubuhay; n~guni't hindi ako na pakikita, upang huag magkapanahong ako'y usisain n~g ano man.
Sa di kawasay nang maglalabing tatlong ta?n sa gayong pagkakatago ay tinamaan ako n~g kanyang m~ga titig at pumanaw sa akin ang damdaming ama. Nabihag ang mawilihin kong hilig na mangibig kan~gino man, na makapag-aalay sa akin n~g pampawi n~g lagui kong uh?w na han~gad, at ito ang nag-wagui sa aking puso.
Hindi na ako lumusong sa kabayanan; ang kanyang kagandahan ay bumihag sa akin, at lubhang sumasal ang paghahan~gad kong putihin ang impok niyang ganda na hindi ko nakita sa boong pinagdaanan sa buhay.
--Ano pong awit iyaon? Iyaon pu bagang naulinig ko kan~gina.
--Oo; yaon n~ga at inulit ang magandang kundiman.
Pagkatapos ay ipinatuloy ang pagbubuhay.
Dumating ang mapan~ganib na sandali at gumiyaguis na nag-ulol sa akin ang hibo ni Satanas, at inakala ko nang ganapin ang maru~gis na isinabudhi, datapwa't nang isasagawa ko na, ay di naman nagkaroon n~g bahagya man lamang na pagsalansang ang aking anak, pagkapalibhasa'y di natatahong iyao'y sawi sa m~ga kautusan. Inanyayahan kong sumama sa lihim n~g kahoy na ating pinan~galin~gan, na siya kong napiling maguing saksi n~g kapaslan~gan kong kakamtin; anyayang hindi sinalansang kahit bahagy? at malugod pinaunlakan; n~guni't di pinahintulutan n~g pagkakataon na maganap, ang aking aasalin at isang malakas na buhawi'y binakli ang marupok na kahoy, na niyaong una, ay di man lamang nagagamit sa ano mang kailangan n~g tao at siyang humadlang na nagbigay wakas sa aking kaawa-awang anak.
Kapwa kami napatigalgal sa sumandalin iyaon at ipinatuloy n~g matand? ang naunt?l na ibinubuhay.
--Nang maganap ang malupit na hatol n~g pagkakataon akin nang isinaysay pagdaka'y lumabas ang isang sugo n~g Makapangyarihan at bumigkas n~g ganito:
"Di mo matutuklas ang kamatayan at mabubuhay kang tagapag alaga n~g kahoy na iyang humadlang sa iyong karumaldumal na aasalin."
Pagkaraan n~g m~ga salaysay na ito'y nawala ang aking kausap at nang aking pinaghahanap, ako'y nagsising.
Ako pala'y nan~gan~garap lamang.
Ang hits?
Ang lahat n~g bagay ay ma?aring malimutan; datapwa't ang alay na ito na pinagkagawian na lalonglalo na sa m~ga lalawigan ay tunay na hindi nakakalin~gantan, at naguiguing catungkulan na halos, ang maghanda, at gumamit na man, lubha pa't kung ang mag-aalay ay isang binibini.
It? ang hindi abutin n~g aking pag-hahak? at siya namang pinagpumilitang, kahit banaag ay matuklas ang sanhi, at sa matiyagang katatanong sa m~ga palan~g?n~g?, ay nahalaw ko ang ibubuhay n~gayon; n~guni't totoo kaya ang sinalita sa akin?
Sa ano ma'y tahoin natin.
Isang hapon sa nais kong sumagap n~g malamig na simoy na nakaaanya sa m~ga naaalinsan~ganan, ay nilisan kong sumandali ang lubhang maraming g?w?in at tinun~gong sumandali ang kalapit na nayon n~g Pasay, na siyang nababalitang may malalawak na "ikmuhan."
Dalawang bagay ang nais kong maganap sa isang kilos, at ito n~ga'y ang makasagap n~g malamig na simoy at mapanood naman ang maayos napagkakatanim n~g halamang "ikmo," na, halos maituturing ayon sa kabalitaan, na ang bayang iyaon ay siyang sinisibulan n~g pinakabuting "ikmo" na pinagkakabalahan kong alamin; n~gun't di lamang iyaon ang n?pal? n~g aking paglilib?ng at hindi ko man kinukus? ay nakaulinig ako ng isang nakalalaguim na pag-aawit na nagbubuhat sa isang masukal na bulaos na n?kakalun~gan n~g makapal na gubat n~g "ikmo."
Malasin guiliw ko ang daloy n~g tubig na nagki-kinan~gan sa galaw n~g batis, malasin ang bula sa pamimilansik at iyong itulad sa iyong paglin~gap, at kung yaon n~ga ang siyang kawan~gis dagl?ng kamataya'y akin masasapit.
Gayon din masdan mong napa iitaas ang maputing as?ng naglalakbay ulap, siy?'t pan~ganorin iisa sa malas; yaon ba'y kawan~gis n~g iyong pag~ibig? Kung tunay na gayon, akin n~g talastas na ang pag-ibig mo'y madaling man~gupas.
Ang paro't parito n~g simoy n~g hangin, nakapagdudulot n~g lamig at aliw datapwa't kung gayon ang iyong pag-guiliw, ay lubos katulad n~g isang pag-hamak at wala na akong hihint?y hintaying matapat sumintang hantun~gan n~g daing.
Add to tbrJar First Page Next Page