Read Ebook: Poésies du troubadour Peire Raimon de Toulouse: Texte et traduction by Peire Raimon Of Toulouse Anglade Joseph Translator
Font size:
Background color:
Text color:
Add to tbrJar First Page Next Page Prev Page
Ebook has 200 lines and 32053 words, and 4 pages
Atressi com la candela Que si meteissa destrui Per far clartat ad autrui, Chant, on plus trac greu martire Per plazer de l'autra gen. 5 E car a dreit escien Sai qu'eu fatz folatge, C'ad autrui don alegratge Et a mi pen'e tormen, Nulha res, si mal m'en pren, 10 No?m deu planher del damnatge.
Car ben conosc per uzatge Que lai on ?mors s'aten Val foudatz en loc de sen. Doncs pos tant am e dezire 15 La gensor qu'el mon se mir Per mal que?m deia venir No?s tanh que?m recreia; Car on plus m'auci d'enveia, Plus li dei ma mort grazir, 20 Si?l dreit d'amor voill seguir, Qu'estiers sa cortz non plaideia.
Doncs pos aisso que?m guerreia Conosc que m'er a blandir, Ab honrar et ab servir 25 Li serai hom e servire; E s'aissi?m vol retener, Vec me tot al seu plazer, Fin, franc, ses bauzia. E s'ab aital tricharia 30 Posc en sa cort remaner, El mon non a nulh saber Per qu'eu camjes ma folia.
Lo jorn que sa cortezia Mi mostret e?m fetz parer 35 Ab un amoros plazer Que?m fetz me cujet aucire: Qu'ins el cor m'anet sazir, E'l cor mi mes un dezir Que m'auci d'enveia; 40 Et eu, com fols que foleia, Fui leus ad enfoletir, Car cujei so per albir Qu'eu eis no?m pens qu'esser deia. 45
Si per nulh' autra que seia Mi pogues plus enriquir, Be?m n'agr'a cor a partir; Mas com plus fort m'o consire, En tant quant lo mons perpren, Non sai una tant valen 50 De negun paratge; Per qu'eu el seu senhoratge Remanh tot vencudamen, Pos non trob melhuramen Per fors'o per agradatge. 55
Cansos, al port d'alegratge On Pretz e Valors s'aten, Al Rei que sap et enten, M'iras en Arago dire C'anc mais tant jauzens non fui 60 Per fin' amor com er sui; C'ab rems et ab vela Poj'ades so que no?s cela; E per so non fatz gran brui Ni volh c'om sapcha de cui 65 M'o dic, plus que d'un' estela.
Mas vos am, ges un' amela No?m pretz, car ab vos non sui. Pero als ops vos estui Que?m siatz governs e vela. 70
Notes:
On remarquera an vers 22 une allusion ? la <
Cette pi?ce est une des plus c?l?bres de Peire Raimon; elle se trouve dans dix-neuf manuscrits.
V .
De fin'amor son tot mei pensamen E mei desir e mei meillor jornal E pres d'Amor voill aver mon ostal, Per so car fis ab fin cor finamen 4 Li?m sui renduz, setot ben no m'acoil; E ges per tan de leis servir no?m toil, Setot son greu e perillos li fais Qe fai als seus soven Amors sofrir. 8
Pero m'a fait Amors tan d'onramen Qe mai e mels ab ferm cor natural Am qe nuls hom; ni non dic qom ni qal, Tot per paor de malvais parlamen; 12 Mas lo dolz ris e la faz e?ill beil oil E sa faichos plaisenz de bel escoil E?l gai solaz e?l gen parlar no?m lais Mostra quals es a cel qi sap chausir. 16
E car tan son vostre ric fai? valen, Humils temen vos port amor coral; Q'el mon non a amador tan leial Qom eu vos sui, dompna, ses falimen. 20 E sai qe faiz ardimen et orguoil, S'eu dic qe?us am, per qe?s taing q'eu en moil Mos oilz soven, car anc de mi no?s tais Q'en tan ric loc per amar mon cor vir. 24
Las! non pot hom retener son talen Q'ades no an lai don plus fort li cal, E si non a mais dolor e gran mal, E seg ades son mal ad escien; 28 E sapiaz, domna, qe om plus mi doil Ades mi creis l'amor e?1 bes qe?us voil; C'us dolz pensar plaisenz del cor me nais Qe noit ni jor no?s pot de vos partir. 32
No?us aus merce clamar mo chausimen, Car de valer no?us trob par ni egal; Pero qan hom als seus socor e val, Bella domna, fai son pro veramen. 36 E car tenez de pretz l'auzor capdoil E de beltat, ades mais q'eu non soil Vos voil servir, et no?m part ni?m biais De vostr'onor amar e car tenir. 40
Domna valens, mais vos d?sir e?us voilh Que tot lo mon, qar fin'amors m'atrais Vostre bel cors don me lau de cau?ir. 43
Ser Rambertis de Buvalel acoil Prez et valor et anc jorn no s'estrais De granz solaz e de joi mantenir. 46
Notes:
De plus, nous avons modifi? le premier vers de la str. V, o? nous adoptons la le?on du ms. c.
Ramberti de Buvalel est un troubadour italien du d?but du treizi?me si?cle qui a exerc? dans sa patrie de hautes fonctions administratives et judiciaires . Ses po?sies ont ?t? publi?es en dernier lieu par M.G. Bertoni . Il fut peut-?tre en relations avec le troubadour toulousain Aimeric de P?gulhan. Il mourut ? V?rone en 1221.
VI .
Enquera?m vai recalivan Lo mals d'amor qu'avi'antan; Qu'una dolor mi sent venir Al cor d'un angoyssos talan, 4 E?l metges que?m pogra guerir Vol me per traitura tenir, Aissi cum l'autre metge fan. 7
E pogra?m guerir ses afan, Que ja non traysses pauc ni gran; Pero sitot mi fai languir, En re no?lh port pejor talan; 11 Mas si m'alongues de morir, Ma vida for'al sieu servir, E ma mort conosc a son dan. 14
E ja no?m desesper per tan, Qu'anc de re non passei son man, Ni?m vuelf per nulh autre dezir; De so gart que?lh n'er benestan; 18 Qu'Ipocras, so ai auzit dir, Ditz que metges non deu fallir De nulh cosselh qu'om li deman. 21
Doncx, pus pres m'a en son coman, Ja no m'anes plus languian, Ni no?m volgues del tot aucir; Quar no?s cug, si be?m ri ni?m chan, 25 Qu'o puesca longamen sufrir; Ni no?s poira tostemps cubrir La dolors qu'ins el cor s'espan. 28
Mas ieu atendray merceyan, Sirven e sufren e preyan, Tro que denh mos precx eyssauzir; Mas d'una ren vauc trop doptan, 32 Si?m fai trop dieta tenir; Si?m sen lo cor afrevolir Que paor ai l'arma s'en an. 35
Mas si?m fezes un bel semblan Que m'anes mon cor adoussan, Enquer cugera revenir; Quar s'ieu muer, colpa n'aura gran; 39 Per so deu guardar e chauzir. E s'en cor m'a pro a tenir, Per Dieu no m'o anes tarzan. 42
Que?l febles cors vai sospiran, Quar conois qu'ieu mezeis m'engan, E?m vey tot dia magrezir; Aissi?m va?l cors e?l sens camjan, 46 Com si l'arm' en devi' issir; Tan fort m'anguoysson li sospir, Qu'a pauc tro al derrier no?m van. 49
A Mon Ereubut prec e man Qu'a la pro Comtessa prezan Fassa ma chansonet' auzir; E si a nul mot malestan, 53 No m'o deu hom a mal tenir: Que tant ai d'ira e de cossir Que re no sai que?m vau parlan. 56
Notes:
La Comtesse pourrait ?tre la comtesse de Toulouse.
Hippocrate est cit? plusieurs fois dans des trait?s didactiques , mais non dans des textes lyriques.
Lo dolz chan qu'au de la calandra Qu'en preisen chant'e la douchor Del temps novel e?l fin'odor 3 De las flors mi dona talent De chantar; per qu'eu eissamen Voill un novell vers comensar 6 Per conortar mi meteis, car Amor Mi destreing fort e?m dona grant dolor; Mas eu ades chant e?m deport e?m joc. 9
E fatz si com la salamandra, Quar es de tan fera fredor Que viu en foc e la chalor 12 Esteing si que no?il notz nient; Et eu per bon entendimen Estreing cho que?m degra bruslar; 15 E s'al cujar no?m faill, mais amillior. Non ac home el mont tant grant seingnor Com eu aurai quant midons veira loc. 18
Pero qui?m dones Alixandra No volgra camiar leis qu'es flor De Jovent et e de Joi sabor 21 Per nuill'autra; qu'en mon vivent No pogra trobar tan plazent Ni cointa d'amoros parlar; 24 Per qu'eu amar la voill, quar en valor M'a fait entendre e pojar en honor, Et encara, si?ll platz, donar mi poc. 27
Que zo que mais val qu'Alixandra E meill de nuill'autra ricor S'amor que?m tolra duel e plor 30 E?m donara joi covenent E?m fara estar baut e jauzent; Donc me dei eu ben alegrar 33 E mais onrar leis cui ai socor...
Notes:
No?m puesc sufrir d'una leu chanso faire, Pus prec e man n'ai de Mon Ereubut; Qu'apres lo dan e?l mal qu'ieu n'ai agut, Coven qu'ab joy m'esbaudey e m'esclaire: Quar segon l'afan 5 Qu'ai sufert tan gran, Non agra razo Qu'ieu cantes oguan; Mas quar fin'amors Mi mostr'e m'ensenha 10 Que?ls mais no?m sovenha E torn en mon chan, Farai derenan Un non chantaret prezan. 14
Anc per ren al de mon major maltraire De tan bon cor non desirey salut, Mas sol qu'a lieys cui Amors m'a rendut Pogues ancar servir, petit o guaire; Quar tot l'autre dan 19 Non prezera un guan, S'ieu moris o no, Sol leis pogues tan Servir que l'honors Ar parra que?m fenha 24 Per qu'ela m'estenha Que non digu' enan; Mas al sieu coman Sui e serai on qu'ieu m'an. 28
Las! que faray, pois non li aus retraire, Ans quan la vey, estau a ley de mut; E per autruy no vuelh sia saubut, S'aqui mezeis sabi' estre emperaire. A Dieu mi coman 33 Cum vau trebalhan; Qu'ab la sospeisso N'aurai atretan, Quar tan grans ricors Non cug que?m n'avenha; 38 Mas vas on qu'ieu teinha, Fis e ses enguan L'amarai quad'an, De jorn en jorn melluyran. 42
Que?l cors e?l cor e?l saber e?l vejayre E l'ardimen e?l sen e la vertut Ai mes en lieys e non ai retengut Ni pauc ni pro per negun autr'afaire; Ni als non deman, 47 Ni vau deziran, Mas que Dieus me do Vezer l'or'e l'an Que sa grans valors Tan vas mi?s destrenha 52 Qu'en mos bratz la seinha, E qu'ieu, en baizan, Tot al mieu talan Remir son cors benestan. 56
Ai! franca res, cortez' e de bon aire, Merce n'ajatz que veus m'aissi vencut; Qu'aissi vos ren lo basto e l'escut, Cum selh que plus non pot lansar ni traire: Vostr' huelh belh truan 61 Que tot mon cor m'an Emblat, non sai co, No?m van confortan. Ja castels ni tors No?us cugetz que?s tenha, 66 Pus gran forsa?l venha, Si secors non an Sylh que dins estan: Mas a mi vai trop tarzan. 70
Esta chansos vuelh que tot dreg repaire En Arago, al rey cuy Dieus ajut; Que per lui son tug bon fan mantengut, Plus que per rey que anc nasquet de maire: Qu'aissi?s vai trian 75 Sos pretz, e s'espan Sobr'autres que so, Cum sobre?l verjan Fai la blanca flors: Per qu'ieu on que?m venha 80 Ades crit sa senha, E vau razonan Son pretz, e non blan Duc ni rey ni amiran. 84
Et ab ma chanso, Enans qu'alhor an, M'en vau lai de cors On Jois e Pretz renha, 88 E vuelh que l'aprenha, Cobletas viulan, E puois en chantan De qual guiz' hom la?i deman. 92
Notes:
Pessamen ai e cossir D'una chanso faire Qu'a lieys denhes abelhir Cuy suy fis amaire; E s'ieu pogues avenir 5 En bos digz retraire, Far pogra saber Que ieu plus fin joy esper, Que nuls natz de mayre. 9
Lo cors e?l sen e l'albir Ai mes e?l vejaire En lieys honrar e servir, Quar es la belhaire Qu'om pogues el mon chauzir, 14 Don no?m puesc estraire Ni mon cor mover; Qu'Amors me fai tan temer Lieys qu'als non am guaire. 18
La fina vera valors Plus d'autra valensa, E?l pretz, e?l fresca colors Me platz e m'agensa: Que si me valgues Amors 23 Tan que m'entendensa Mi dons abelhis, Plus ric joy que Paradis Agr' a ma parvensa. 27
Nulh' autra no?m pot secors Far ni dar guirensa; Et on plus en sen dolors Plus n'ai sovinensa; Mas ges dire mas clamors 32 No l'aus per temensa; Tan li sui aclis Qu'on plus vas me s'afortis, Mai l'am ses falhensa. 36
E fora li benestan Si?m des alegransa, Tan qu' aleuges mon afan Ab douss' acoindansa: Qu'ieu li suy senes enguan, 41 E non ai membransa D'als, mas quom fezes Tot so qu'a mi dons plagues; Pero pauc m'enansa. 45
Add to tbrJar First Page Next Page Prev Page